Adres:
Jagiellońska 54
03-463 Warszawa
15 października 2015
List otwarty do szkół
My, niżej podpisani zwracamy się z apelem do wszystkich społeczności szkolnych, w tym przede
wszystkim do tworzących je osób dorosłych: nauczycielek i nauczycieli, dyrekcji szkół oraz rodziców,
o szczególną wrażliwość i uważność na sytuację dzieci cudzoziemskich oraz o wzmocnienie działań
przeciwdziałających ksenofobii.
Trwającej obecnie debacie na temat uchodźców towarzyszą liczne przekazy umacniające niechęć
wobec osób o narodowości i pochodzeniu innym niż polskie oraz o wyznaniu innym niż katolickie,
w tym szczególnie wobec muzułmanów i muzułmanek. Przekazy te dotyczą najczęściej uchodźców
przebywających aktualnie w innych krajach europejskich: w Grecji, we Włoszech, w Austrii, Serbii,
Chorwacji czy na Węgrzech. Ich treść dotyka jednak z równą, jeśli nie z większą mocą, migrantki
i migrantów, którzy mieszkają już w Polsce. W szkołach w Polsce uczy się obecnie ponad dziesięć
tysięcy uczniów i uczennic, którzy nie są obywatelami naszego kraju, w tym kilkaset dzieci, które
mają status uchodźcy lub się o niego ubiegają.
Uprzedzenia oraz nienawiść wobec uchodźców i imigrantów obecne w mediach, stwarzają realne
ryzyko wzrostu prześladowań wobec uczniów i uczennic cudzoziemskich. Publiczne spory
prowadzone przez dorosłych przekładają się na sytuację dzieci i młodzieży – gorszą atmosferę
w szkole, zmniejszenie poczucia bezpieczeństwa oraz komfortu nauki. Dzieci i młodzież słyszą
na co dzień ksenofobiczne wypowiedzi, czytają nienawistne hasła na murach czy na wlepkach
w komunikacji miejskiej. Młodzież w większym stopniu niż dorośli jest także narażona na kontakt
z nienawistnymi komentarzami w internecie. Znacząca część tych przekazów obraża i poniża grupy,
do których należą oni sami lub ich rówieśnicy. Pamiętajmy, że funkcjonowanie w klasie, w której
pojawia się agresja czy wrogość wobec pojedynczych uczniów ma wpływ nie tylko na dzieci
bezpośrednio doświadczające wykluczenia, ale również na ich kolegów i koleżanki. Bycie bezradnym
i biernym świadkiem dyskryminacji lub przemocy nie pozostaje bez śladu. Jest doświadczeniem
trudnym i stresującym. Brak reakcji dorosłych na dyskryminację i przemoc jest wyrazem przyzwolenia
na krzywdę oraz potęguje w dzieciach strach i poczucie bezsilności.
Doceniając Państwa codzienną pracę na rzecz dobrych i bezpiecznych szkół, zwracamy się z apelem
o szczególną uważność na sytuację dzieci cudzoziemskich, w tym uchodźczych, ich rodzin i bliskich
oraz wszystkich tych, w których medialne kłótnie uderzają rykoszetem. W narastającej atmosferze
niechęci i wrogości wobec osób o innym niż polskie pochodzeniu narodowym i etnicznym, podstawowe
prawa do nauki, poszanowania godności i bezpieczeństwa są zagrożone. Apelujemy o reagowanie
za każdym razem, kiedy są Państwo świadkami dyskryminacji, mowy nienawiści czy przemocy.
Gorąco też zachęcamy do rozmów z uczniami i uczennicami oraz wspierania postawy szacunku i społecznej
solidarności wobec różnych grup społecznych, w tym także wobec uchodźców i migrantów.
Zapraszamy do korzystania z materiałów i pomocy edukacyjnych na temat wielokulturowości,
równego traktowania i przeciwdziałania dyskryminacji, opracowanych przez organizacje pozarządowe.
Często tworzyliśmy je wspólnie z Państwem, opierając się na Państwa doświadczeniach i wypracowanych
przez Państwa rozwiązaniach. Nadszedł ważny czas, aby po nie sięgnąć i z nich korzystać
– odważnie przeciwstawiać się nienawiści, przekazując odwagę cywilną do reagowania młodym osobom,
z którymi pracujemy w szkołach. Niech edukacja i rzetelna wiedza staną się ważnym narzędziem budowania
bezpiecznej i otwartej szkoły oraz świata wolnego od dyskryminacji i przemocy.
1. Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej (TEA), Warszawa
2. Fundacja na rzecz Różnorodności Społecznej, Warszawa
3. Społeczny Monitor Edukacji, Warszawa
4. Amnesty International, Warszawa
5. ANTERIS Fundacja Pomocy Prawnej, Gdynia
6. Chlebem i Solą, cała Polska
7. Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa
8. Centrum Żydowskie w Oświęcimiu, Oświęcim
9. Fundacja Autonomia, Kraków
10. Fundacja Dialog-Pheniben, Kraków
11. Fundacja Dom Pokoju, Wrocław
12. Fundacja Edukacja dla Demokracji, Warszawa
13. Fundacja Feminoteka, Warszawa
14. Fundacja HerStory, Lublin
15. Fundacja im. Kazimierza Łyszczyńskiego, Warszawa
16. Fundacja Klamra, Żywiec
17. Fundacja na rzecz Centrum Wielokulturowego w Warszawie, Warszawa
18. Fundacja na Rzecz Równości, Wrocław
19. Fundacja na Rzecz Różnorodności Polistrefa, Kraków
20. Fundacja Ocalenie, Warszawa
21. Fundacja Pozytywnych Zmian, Bielsko-Biała
22. Fundacja Przestrzeń Kobiet, Kraków
23. Fundacja Równość.org.pl, Kraków
24. Fundacja Różnosfera, Ożarów Mazowiecki
25. Fundacja Szkoła bez Dyskryminacji, Wrocław
26. Fundacja Trans-Fuzja, Warszawa
27. Inicjatywa 8 Marca, Wrocław
28. Instytut Podkarpacki, Krosno
29. Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa
30. Koalicja KARAT, Warszawa
31. Koalicja Wrocław Wita Uchodźców, Wrocław
32. Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, Warszawa
33. Porozumienie Kobiet 8 Marca, Warszawa
34. Rita Baum, Wrocław
35. SPUNK Fundacja Nowoczesnej Edukacji, Łódź
36. Stowarzyszenie 9/12, Białystok
37. Stowarzyszenie Ekspedycja w głąb kultury, Zabrze
38. Stowarzyszenie Inicjatyw Kobiecych, Warszawa
39. Stowarzyszenie INTERKULTURALNI.PL, Kraków
40. Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Warszawa
41. Stowarzyszenie Kofe(m)ina, Olsztyn
42. Stowarzyszenie Kulturalno-Edukacyjno-Naukowe KEN, Warszawa
43. Stowarzyszenie Młodych Dziennikarzy „Polis”, koordynator Kampanii Rady Europy „Bez Nienawiści” w Polsce, Warszawa
44. Stowarzyszenie na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społecznego „Społeczeństwo FAIR”, Kraków
45. Stowarzyszenie „NIGDY WIĘCEJ”, Warszawa
46. Stowarzyszenie Praktyków Kultury, Warszawa
47. Stowarzyszenie Pro Humanum, Warszawa
48. Stowarzyszenie Strefa Wenus z Milo, Kraków
49. Strefa WolnoSłowa, Warszawa